Biogipuzkoa Osasun Ikerketa Institutuko Neuroimmunologia taldeak nerbio-sistema zentraletik eratorritako zelulaz kanpoko besikulei buruzko informazioa bildu du, hainbat neuroendekapenezko gaixotasun dituzten pertsonen likido zefalorrakideoan eta odolean daudenak. Lan hau Rocío Bravo Mianak, Jone Arizaga Echebarriak eta David Otaeguik egin dute, eta Translational Neurodegeneration nazioarteko aldizkarian argitaratu da.
Garuna gure organorik konplexu eta iristezinenetako bat da, eta, beraz, irudi-tresnak ezinbestekoak dira gaur egun praktika klinikoan. Hala ere, irudiek ez digute ikuspegi osoa ematen, ez baitute lortzen molekuletan dagoen informazioa eskuratzea. Hori dela eta, markatzaile biologikoak edo biomarkatzaileak funtsezko tresna dira gaur egun, paziente baten egoeraren adierazle molekular gisa balio baitute. Bestalde, zelulaz kanpoko besikulak (EVak, ingelesezko izenagatik) tamaina txikiko partikulak dira, gure zelula guztiek sortzen dituztenak, hainbat molekula dituztenak eta babestuta gorputzeko fluidoetan bidaiatzen dutenak. Hala, beren molekulak aztertzeko plataforma biologiko gisa erabil daitezke, sortu diren zelula-motaren ordezkari gisa.
Nerbio-sistema zentraletik (NSZ) eratorritako EVek funtziona lezakete gaixotasun neurodegeneratiboetan garatzen diren prozesu fisiopatologikoen leiho gisa? Galdera horri erantzun nahian, horri buruzko bibliografia guztia aztertu zen, eta oraindik asko dagoela egiteko aurki zen.
Alor horretako aurrerapen nagusia da Alzheimerra duten pertsonen EVak azterketa. Beste patologia batzuetan, hala nola esklerosi anizkoitzean, alboko esklerosi amiotrofikoan eta Parkinsonean, lehen urratsak egiten ari dira. Hala ere, oraindik ez dago komunitate zientifikoan onartutako biomarkatzailerik NSZtik odolera doazen EVak aztertzeko edo isolatzeko erabil daitekeenik. Alde horretatik, “banakako besikulak” aztertzeko aukera ematen duten teknologia aurreratuek lagundu lezakete odolean dauden EVen heterogeneotasun konplexua argitzen.
Arlo horretan aurrerapenak lortzeko, interesgarria litzateke eskura ez dauden laginak aztertzea, hala nola likido zefalorrakideotik edo garun-ehunetik eratorritako EVak. Hala, informazio asko lortuko litzateke, eta, gero, informazio hori eramatea lagin konplexuagoetara, ez-inbaditzaileetara eta erraz eskuratzeko modukoetara, hala nola odolera, listura edo malkoetara. Gainera, oraindik ere gainditu beharreko erronka tekniko eta metodologikoak daude. Horien artean daude EVak isolatzeko eta karakterizatzeko metodoak estandarizatzeko beharra eta haien erabilgarritasun klinikoa baliozkotzeko eskala handiko eta epe-luzeko azterketen beharra.
Hori dela eta, taldearen ikerketa-ildoetako bat da NSZtik eratorritako EVak aztertzea, esklerosi anizkoitza duten pazienteen biomarkatzaile zirkulatzaile gisa.
Azkenik, horrelako lanak ez lirateke posible izango pazienteek parte hartzeko duten gogo eta borondaterik gabe, eta baita hainbat erakunderen laguntzarik gabe ere, hala nola Osakidetza, Eusko Jaurlaritza, Carlos III.a Osasun Institutua eta ECTRIMS (European Comiste for Treatment and Research in Multiple Sclerosis), zeinak ikertzaileen lana eta beren proiektuak finantzatzen baitituzte.