Lehen Mailako Arreta

Taldeko ko-liderra: Itziar Vergara Micheltorena Dk

Donostialdea ESI Email itziar.vergaramitxeltorena@osakidetza.eus

Taldeko ko-liderra: Rafael Rotaeche del Campo

Biogipuzkoa OII Email rafaeljesusmaria.rotaechedelcampo@osakidetza.eus
Itziar Vergara Micheltorena doktorea Medikuntzan lizentziatua da, familia eta komunitateko medikuntzan espezialista da, Osasun Publikoan masterra du Kaliforniako Berkeleyko Unibertsitatean eta Medikuntzan doktorea da Universidad de País Vasco/Euskal Herriko Unibertsitatean (UPV/EHU). 2011tik 2023ra Gipuzkoako ESIetako Lehen Mailako Arretako Ikerketa Unitatearen arduraduna izan da. REDISSEC –Espainiako Gaixotasun Kronikoetako eta Osasun Zerbitzuetako Ikerketa Sareko kidea da, Lehen Mailako Arreta ikerketa-taldearen arduraduna da eta Biogipuzkoa OIIko Zahartze Estrategiako hauskortasunaren ikerketa-lerroaren buru da. Doktorego bi tesi zuzentzen ari da. Erkidego, estatu eta nazioarte mailako hainbat proiektutako ikertzaile nagusia da, 60 artikuluren egilea da eta zahartze osasuntsua sustatzearekin eta lehen mailako arretan hauskortasuna ikertzearekin zerikusia duten bi patentetako asmatzailekidea da. Rafael Rotaeche del Campo Medikuntzan lizentziatua da, Familia eta Komunitate Medikuntzan espezialista, eta Lehen Mailako Arretako Ikerketan masterra Elx-eko Miguel Hernández unibertsitatean. 2023ko ekainetik Gipuzkoako Lehen Mailako Arretako Ikerketa Unitateko eta ESIetako arduraduna da. Rotaeche doktorea Kronikotasunari, Lehen Mailako Arretari eta Osasunaren Prebentzio eta Sustapenari buruzko Ikerketa Sareko (RICAPPS) kidea da, baita Guiasalud-eko batzorde zientifikoko kidea ere. Bestetik, ebidentzian oinarritutako medikuntzari buruzko semFYC taldearen koordinatzailea da, eta Fisterraren argitalpen-taldeko kidea. Lehen Mailako Atentzioko asistentzia-lana irakaskuntzarekin eta ikerketarekin bateragarri egin du, eta ikertzaile nagusia eta elkartua izan da Lehen Mailako Arretan nagusi diren arazoei buruzko hainbat proiektutan −besteak beste diabetesari, antibiotikoen erabilerari eta polimedikazio eta agindu zuhurrari buruzkoetan− eta Praktika Klinikoko Giden (PKG) diseinuan eta ezarpenean ere; gida horietako batzuen egile eta koordinatzaile izan da bai Osakidetzan, bai PKGei buruzko programa nazionalean. 40 argitalpen zientifiko baino gehiago ditu, eta kongresuetarako aurkezpen ugari gai horiei guztiei buruz.

Helburuak eta jarraibideak

EAEko osasun publikoko zerbitzuak lehen mailako arreta sare bat du: herritarrak osasun sistemara sartzeko ate nagusia. Bada, hura da osasun zerbitzuaren indargune nagusietako bat hainbat alderditatik: irisgarritasuna, herritarrek eskatutako osasun problema gehienak ebazteko gaitasuna eta integraziorako jardunbide etengabea izatea; hain zuzen, horiek dira gaixotasun kronikoen asistentzia eraginkor eta efizienterako ezin besteko baldintzak.

Lehen Mailako Arretan (LMn), asistentzia eremu horretan egiten den ikerketako berezko faktore erabakigarri batzuek badute balio erantsi bat: ikuspegi holistikoa duen eta pertsonei erreparatzen dien arreta da, problema klinikoak konpontzeko eskumenak ditu, ikuspegi integrala, lehen asistentzia mailako kudeaketa, eta komunitate orientazioa.

Proposamen honetan azaltzen dugun eremuaren izaerak berak zehazten du haren zabalera eta aniztasuna. Ezin konta ahala ikerketa ildo daude eta, Gipuzkoako lurraldeko profesionalen eskarmentua eta kalitatea ikusita, talde honen lan proposamena zabala eta anitza da.

Hauek dira lan ildo nagusiak eta atxikita dituzten helburuak

1. ildoa: Gaixotasun kronikoek jotako pazienteen arreta integrala

Gure erakundearen eredu aldaketak aztertu egin behar du zein den modu onena askotariko konplexutasun mailetako gaixotasun kronikoek jotako pazienteei arreta emateko. Horretarako, hori egiteko modu efizienteenari buruzko ezagutza sortu behar da.

Nork bere gaitzaren kudeaketa eta pazienteen gaikuntza

  • Gure ingurunean nork bere gaixotasun kronikoak kudeatzeko programa ezartzeko aukerak baloratu
  • Nork bere gaitza kudeatzeko programen eraginkortasunari erreparatzen dioten azterketak diseinatu
  • Nork bere gaitza kudeatzeko programen arrakasta elementuak identifikatu

Tratamendu farmakologikoa eta prebentzio zein arrisku faktoreen kontrol estrategiak uztartu

  • Prebentzio estrategiei buruzko ebidentzian oinarritutako gomendioak, arrisku faktoreen kontrola eta erikortasun anitzeko zein adineko pazienteen tratamendu farmakologikoaren egokitzapena lehenetsi
  • Adineko edota erikortasun anitzeko pazienteen tratamendu ohikoenetan agertu eta eragotz daitekeen iatrogenia identifikatu eta arazo nagusiak lehenetsi
  • Ekintzak diseinatu prebentzioko estrategiei, tratamenduaren egokitzapenari eta eragotz daitekeen iatrogeniari buruz lehenetsitako gomendioak erakunde integratuen testuinguruan ezartzeko
  • Ohiko praktika klinikoko egoeretan ekintzek duten eragina ebaluatu

Makaleriaren arreta integrala

  • LM-ESIetan baliatzeko tresna egokiak diseinatu, pertsona makalak identifikatzera zuzenduak
  • Makaleria eragiten duten faktoreak aztertu
  • Makaleriatik ateratzera bideratutako ekintzak diseinatu

2. ildoa: Diagnostikorako estrategiak eta probak LMn: baliozkotu eta egokitzapena aztertu

  • LMn aplikatzeko diagnostiko probak identifikatu eta LM ingurunera egokitu
  • LMren ingurunean, problema klinikoen konponketen aplikagarritasuna garatu, baliozkotu eta aplikatu

Taldekideak

Izen-abizenak Zentroa Emaila
Ivan Antón Rodrigo OSI Debabarrena ivan.antonrodrigo@osakidetza.eus
Uxune Apalategi Gómez Gipuzkoako lehen mailako arretako eta arreta komunitarioko lanbide anitzeko irakaskuntza-unitatea uxune.apalateguigomez@osakidetza.eus
Iosu Barral Juez OSI Donostialdea iosu.barraljuez@osakidetza.eus
Ana Díez Ruiz OSI Donostialdea anaisabeldiezruiz@osakidetza.eus
Arritxu Etxeberria Agirre OSI Donostialdea arritxu.etxeberriaagirre@osakidetza.eus
Estíbaliz Gamboa Moreno OSI Donostialdea estibaliz.gamboamoreno@osakidetza.eus
Ana Isabel Garaikoetxea Iturriria OSI Donostialdea anaisabel.garaikoetxeaiturriria@osakidetza.eus
Raquel González Miguel OSI Donostialdea raquel.gonzalezmiguel@osakidetza.eus
Carolina Güell Pelayo OSI Donostialdea carolina.guellpelayo@osakidetza.eus
Maria Angeles Gutierrez Stampa OSI Donostialdea mariaangeles.gutierrezstampa@osakidetza.eus
Miriam Hernández González Biogipuzkoa OII miriam.hernandezgonzalez@bio-gipuzkoa.eus
Maider Mateo Abad Biogipuzkoa OII maider.mateoabad@bio-gipuzkoa.eus
Kalliopi Vrotsou Kanari Gipuzkoako ESIen Lehen Arretako Ikerkuntza unitatea kalliopi.vrotsoukanari@osakidetza.eus

Ekoizpen Zientifikoa

EUNETCC. THE EUROPEAN COMPREHENSIVE CANCER CENTRE NETWORK. JOINT ACTION.
Código: EU4H/2023/JA/BA-03/EUNETCCC
Investigador Principal (IP): SARA AREVALO LOBERA; ITZIAR VERGARA MICHELTORENA
Entidad Financiadora: COMISION EUROPEA - HORIZON EUROPE
Fecha de Inicio: 2024-11-04
Fecha de finalización: 2028-11-04
Importe Concedido: 278.599,85 €
PLATAFORMA BIOBANCOS Y BIOMODELOS
Código: PT20/00111/BD
Investigador Principal (IP): ITZIAR VERGARA MICHELTORENA
Entidad Financiadora: ISCIII INSTITUTO DE SALUD CARLOS III
Fecha de Inicio: 2021-01-01
Fecha de finalización: 2024-12-31
Importe Concedido: 20.500,00 €
PROGRAMA FORTALECE. ITZIAR VERGARA
Código: FORT23/00026
Investigador Principal (IP): ITZIAR VERGARA MICHELTORENA
Entidad Financiadora: ISCIII INSTITUTO DE SALUD CARLOS III
Fecha de Inicio: 2024-01-01
Fecha de finalización: 2027-12-31
Importe Concedido: 2.467.190,00 €
DINAMIZACION E INNOVACION DE LAS CAPACIDADES INDUSTRIALES DEL SNS Y SU TRANSFERENCIA AL SECTOR PRODUCTIVO
Código: PT23/00069
Investigador Principal (IP): ITZIAR VERGARA MICHELTORENA
Entidad Financiadora: ISCIII INSTITUTO DE SALUD CARLOS III
Fecha de Inicio: 2024-01-01
Fecha de finalización: 2026-12-31
Importe Concedido: 425.720,00 €
ESTUDIO COMPARATIVO SOBRE LA PREVALENCIA DE PLURIPATOLOGIA, POLIMEDICACION Y PRESCRIPCIONES POTENCIALMENTE INAPROPIADAS ENTRE LA POBLACION GENERAL Y VIH EN EUSKADI
Código: 2023111044
Investigador Principal (IP): MARIA ANGELES GUTIERREZ STAMPA
Entidad Financiadora: DEPARTAMENTO DE SALUD
Fecha de Inicio: 2023-12-01
Fecha de finalización: 2026-12-01
Importe Concedido: 27.798,71 €
EATRIS-CONNECT
Código: UE/2023/HE/EATRIS-CONNECT
Investigador Principal (IP): ITZIAR VERGARA MICHELTORENA
Entidad Financiadora: COMISION EUROPEA - HORIZON EUROPE
Fecha de Inicio: 2024-05-01
Fecha de finalización: 2027-04-30
Importe Concedido: 0,00 €
COHORTE IMPACT EUSKADI: INFRAESTRUCTURA DE MEDICINA DE PRECISION ASOCIADA A LA CIENCIA Y TECNOLOGIA
Código: 2022111035/BD
Investigador Principal (IP): RAFAEL ROTAECHE DEL CAMPO
Entidad Financiadora: DEPARTAMENTO DE SALUD
Fecha de Inicio: 2022-10-01
Fecha de finalización: 2025-09-30
Importe Concedido: 67.123,47 €
COVID PERSISTENTE: SEGUIMIENTO DE CASOS DE LA PRIMERA OLA, UN AÑO TRAS LA INFECCION. DATOS A NIVEL DE LA CAPV
Código: 2022111028
Investigador Principal (IP): RAFAEL ROTAECHE DEL CAMPO
Entidad Financiadora: DEPARTAMENTO DE SALUD
Fecha de Inicio: 2022-11-02
Fecha de finalización: 2025-11-01
Importe Concedido: 37.631,00 €
MULTIMORBILIDAD EN EL SISTEMA NACIONAL DE SALUD: CARACTERIZACION POBLACIONAL E IMPACTO DE SUS PATRONES Y TRAYECTORIAS EN PERSONAS MAYORES (PROYECTO MM-SNS)
Código: PI22/01665
Investigador Principal (IP): ITZIAR VERGARA MICHELTORENA; RAFAEL ROTAECHE DEL CAMPO
Entidad Financiadora: ISCIII INSTITUTO DE SALUD CARLOS III
Fecha de Inicio: 2023-01-01
Fecha de finalización: 2025-12-31
Importe Concedido: 45.980,00 €
EVALUACION DE LAS ESTRATEGIAS DE DE-IMPLEMENTACION DE-IMFAR PARA FAVORECER EL ABANDONO DE PRESCRIPCIONES FARMACOLOGICAS DE BAJO VALOR EN PREVENCION PRIMARIA DE LA ENFERMEDAD CARDIOVASCULAR: ENSAYO DE IMPLEMENTACIÓN CON MÉTODOS MIXTOS
Código: 2021111024/BD
Investigador Principal (IP): RICARDO SAN VICENTE BLANCO; RAFAEL ROTAECHE DEL CAMPO
Entidad Financiadora: DEPARTAMENTO DE SALUD
Fecha de Inicio: 2021-10-01
Fecha de finalización: 2024-06-14
Importe Concedido: 5.439,74 €
CITA GO-ON: MODELO DE INTERVENCION MULTIMODAL DE PREVENCION DE DEMENCIA CENTRADO EN LA PERSONA, DIGITAL, INTERGENERACIONAL Y RENTABLE PARA GUIAR LAS POLITICAS ESTRATEGICAS QUE ENFRENTAN LOS DESAFIOS DEMOGRAFICOS DEL ENVEJECIMIENTO PROGRESIVO
Código: PLEC2021-008171
Investigador Principal (IP): JAVIER MAR MEDINA; MAIDER MATEO ABAD
Entidad Financiadora: MINISTERIO DE CIENCIA E INNOVACION
Fecha de Inicio: 2021-07-01
Fecha de finalización: 2025-09-30
Importe Concedido: 57.817,00 €
RICORS-REDES DE INVESTIGACION COOPERATIVA ORIENTADA A RESULTADOS EN SALUD-ITZIAR VERGARA
Código: RD21/0016/0021
Investigador Principal (IP): ITZIAR VERGARA MICHELTORENA
Entidad Financiadora: ISCIII INSTITUTO DE SALUD CARLOS III
Fecha de Inicio: 2022-01-01
Fecha de finalización: 2024-12-31
Importe Concedido: 136.649,70 €
DINAMIZACION E INNOVACION DE LAS CAPACIDADES INDUSTRIALES DEL SNS Y SU TRANSFERENCIA AL SECTOR PRODUCTIVO
Código: PT20/00019
Investigador Principal (IP): ITZIAR VERGARA MICHELTORENA
Entidad Financiadora: ISCIII INSTITUTO DE SALUD CARLOS III
Fecha de Inicio: 2021-01-01
Fecha de finalización: 2024-12-31
Importe Concedido: 412.500,00 €
OPTIMIZANDO LA VALORACION DE LA FUNCION Y DEL DOLOR EN LA ARTICULACION DEL HOMBRO
Código: 2019111019
Investigador Principal (IP): KALLIOPI VROTSOU
Entidad Financiadora: DEPARTAMENTO DE SALUD
Fecha de Inicio: 2019-11-30
Fecha de finalización: 2024-04-27
Importe Concedido: 5.661,00 €