Biogipuzkoa Osasun Ikerketa Institutuak hamar urte baino gehiago daramatza adintzea ikertzen, diziplina anitzeko ikuspegi batetik. Hala, Institutuak sustatzen dituen ikerketek honako hauek hartzen dituzte aintzat: adintzeran jatorria ezagutzea (animalia-ereduak, hurbilketa molekularrak eta biologia konputazionaleko metodoak erabiliz), eta Euskal Autonomia Erkidegoko pertsonen adintze osasungarrian ingurumenaren eta bizi-kalitatearen zenbait faktorek duten eragina. Joan den urtearen zehar hainbat jarduera egin genituen urtemuga ospatzeko, urrian Adintzearen Astearekin amaituz. Orain, IKAGURE deitzen dugun adintzeari buruzko ikerketa-estrategia horren mugarri nagusiak jaso ditugu memoria batean.
Itziar Vergara Institutuko Zuzendari Zientifikoak lehen bilera gogorarazi du: “Adintzeari buruzko ikerketari buruz hausnartzeko deialdia jaso genuen. Julio [Arrizabalaga, une hartan zuzendari zientifikoak] zuhaitz bateko diapositiba bat erakutsi zigun eta honaino ekarri gaituen ideia bat plazaratu zigun. Ideia erraz bezain ahaltsua: adarrei lotuta gaude”. Azaltzen du, “adintzearen arloan, ikertzaileek eta erakundeek adintze-prozesutik eratorritako fenomenoak edo adintzeari lotutako gaixotasunak ikertzeko ahalegina egiten dugu”. Hala, “Duela hamar urte, zuhaitz haren enborrean jarri genuen arreta. Adintze-prozesuaren mekanismo komunetan sakontzeko. Eta Zuzendaritzaren lidergoari eta ilusioari eta ikertzaile-sorta bati esker iritsi gara honaino.”
Adintzearekin batera, aldaketa fisiologiko batzuk gertatzen dira, eta, horien ondorioz, ingurunearen eskaeretara egokitzeko gaitasuna murrizten da eta zaurgarritasuna handitzen da. Progresio horrek, maiz, ahultasun-egoera batera garamatza, erreserba- eta egokitzapen-gaitasuna murriztuz, eta horrek aurrera egin dezake ezgaitasunean eta mendekotasunean, aldi baterako ospitalizazioan, osasun-baliabideen erabilera intentsiboan, instituzionalizazio luzean eta heriotzan.
Etorkizuneko agertoki demografiko guztiek, baita baikorrenek ere, euskal biztanlerian gertatzen ari den adin-egituraren aldaketa erakusten dute. Hain zuzen, 1995ean 65 urtetik gorakoak %15 ziren, 2025ean, ehuneko hori %25 ingurukoa izango da, eta 2050ean, hipotesi onuragarrienetan, %35 baino handiagoa. Datu horiek erakusten dute biztanleriaren adintzea osasun publikoko politiken eta garapen sozioekonomikoaren arrakastatzat har daitekeela. Hala ere, erronka bat da gizartearentzat ere, egokitu behar dena, adinekoen osasuna eta gaitasun funtzionala ahalik eta gehien mantentzeko, bai eta gizartean parte hartzea eta beren segurtasuna ere, Osasun Sistema Nazionalen oreka sozioekonomiko-sanitarioa arriskuan jarri gabe. Horregatik guztiagatik, gure gizarteak eta zientziak bereziki, erantzun behar diote biztanleriaren adintzeari, hau da, bizitza-luzera handitze hutsa ez ezik, bizi-itxaropen osasungarria handitzeko ere, hau da, adintzeari lotutako patologiak eta patologia horiek eragindako ezgaitasuna beranduago agertzea lortzea.
Adintzeari buruzko ikerketa, zeharkako ezagutzaren eremua den aldetik, gure Institutuaren nortasun-ezaugarrietako bat da, eta emaitza asko eman ditu. Hainbat diziplinatako ikertzaile-talde bat sortu dugu, hainbat arlotan esperientzia dutenak, eta, horri esker lortu dugu, 125 proiektu finantzatzea, 242 argitalpen egitea, 11 patente sortzea, datu- eta lagin-bilduma bat sortzea eta kohorte bat eraikitzea, beste erakunde batzuetako ikertzaileekin konektatu gaituzten CIBERFES eta RICAPPS bezalako sareetan parte hartzea, ikertzaileak prestatzea (54 tesi, 17 nazioarteko aipamenarekin) eta, batez ere, ezagutza hori guztia balia dezaketen pertsonei hurbiltzea.
Egiten dugun lana herritarrei hurbiltzeko, hainbat ekintza egin ditugu, besteak beste, Parkzientzia ekimena, Asmoz Fundazioarekin batera, osasun-arloko trebakuntza zientifikoa sustatzeko eta herritarren parte-hartzea sustatzeko umeetan eta adineko pertsonetan; Adinpart proiektua, herritarrek adintzeari buruzko ikerketan parte har dezaten, Nagusilan Elkartearekin, Aubixa Fundazioarekin eta Más que Ideas Fundazioarekin batera; Instituttuan egindako tailerrak eta hainbat formatu eta ekimetan egindako dibulgazio-hitzaldiak.
Zalantzarik gabe, duela hamar urte abian jarri zen estrategia arrakastatsua izan da, eta Institutuak bide honetan sakontzen jarraituko du. Hala, adintzeari buruzko ikerketak egiten jarraituko du eta lortutako emaitzak herritarrei azaltzen.
